Toelichting bronnen werklijst Standaart Orgelfabriek door W.D. van
der Kleij (1920-1999)
De hierna volgende werklijst is samengesteld aan de hand van verschillende
bronnen.
Enige reklamefolders en brochures vormden de basis, daarnaast hadden wij de
beschikking over een reeks originele foto’s van uiteenlopende herkomst,
waaronder een groot aantal dat ter beschikking werd gesteld door de heer C. van
’t Wout te Wateringen.
Verifiëring en aanvulling werd geboden door een veelheid aan berichten in
tijdschriften, waarbij de omstandigheid, dat de fa. Standaart zijn werk gaarne
in de publiciteit zag, goed van pas kwam.
De bronnen zijn de volgende:
- Folder ‘A. Standaart, ateliers voor kerkorgelbouw - De
orgels die in de laatste twintig jaar werden afgeleverd’. Adres van de firma
niet op de folder vermeld. Wel: ‘Schiedam - telefoon interc. No. 68569 -
Telegr.-Adres: „Standaart-Schiedam’Y Datum uitgave van deze folder: eind
1926, uiterlijk begin 1927. Hierna aangeduid als: reklamefolder 1926/7. Ter
inzage verstrekt door wijlen de heer C. Standaart.
- Reklame-uitgave ‘Electrische kerkorgelfabriek A.
Standaart - Rotterdam (opgericht 1904). Hoe ons werk beoordeeld wordt.
Overdruk van kunstcritieken, recensies uit verschillende couranten en
tijdschriften,
getuigenissen van bekende toonkunstenaars.’ (64 pag. 114 x 187,5 mm in
omslag). Vermeld adres van de firma: Gerrit van der Lindenstraat 30-35-37.
Brochure uitgegeven in 1920. In de werklijst vermeld als
boekje kerkorgels.
- Reklame-brochure ‘Het Standaart cinema-orgel als het
moderne Hollandsche standaard-orgel’ (32 pag. kwarto post in omslag). Als
motto op pag. 3: ‘Het orgel is in waarheid het meest grootsche, het stoutste
en het schoonste instrument, door het menschelijk vernuft uitgevonden. - Het
vormt een geheel orkest op zich zelf. Het vermag alles weer te geven in
antwoord op een bekwamen aanslag.’ (Honoré de Balzac). Het bedrijf wordt in
deze brochure aangeduid als ‘Eerste Nederlandsche Fabriek van
Cinema-orkestorgels A. Standaart - Schiedam’. Op pag. 2 een portret van
Hubert Cuypers, ‘artistiek adviseur der Standaartorgelfabriek’. Jaar van
publikatie: vrijwel zeker 1927. In de werklijst vermeld als: brochure
cinema-orgels.
- Reklame-brochure ‘Het Standaart kerkorgel als het
moderne Hollandsche standaard orgel’ (32 pag. oktavo royaal in omslag).
Uitgave van ‘Standaart-orgelfabriek Schiedam.’ Tijdstip-van publikatie:
vermoedelijk eind 1926. Vermeld als: brochure kerkorgels.
- Verder werd gebruik gemaakt van berichten uit de volgende tijdschriften:
‘Caecilia’, ‘De Harp’ (DH), ‘Het Orgel’ (HO), ‘Het Orgelistenblad’,
‘Kerkelijke Courant’ (KC) en ‘Organist en Eredienst’ (O&E). De precieze
vindplaats van een bericht is aangeduid met jaargang (in romeinse cijfers)
en bladzijde-nr., ofwel jaar + nummer van de uitgave.
- Voor de opzet van de lijst is zoveel mogelijk een chronologische
volgorde aangehouden. De genoemde datum achter het jaartal is steeds de
datum van officiële ingebruikname. Waar over de aard van de werkzaamheden
niets wordt vermeld betreft het nieuwbouw.
Toelichting Geert Jan Pottjewijd:
Bovenstaande inleidende tekst is een letterlijk overgenomen uit het artikel in
de Mixtuur nr. 20 uit 1977.
Voor wat betereft de werklijst: De korte opmerkingen van vd. Kleij bij de tekst
en de bronvermeldingen in de werklijstheb ik gehandhaafd in de werklijst. De
langere teksten heb ik verplaatst naar de desbetreffende orgelpagina en
aangevuld met eigen materiaal en materiaal van Piet van Hoogdalem.