1919 Heerde Gereformeerde kerk

1901: Er werd een orgel aangeschaft. Vermoedelijk gebouwd door van Dam.

1918/1920: De groeiende gemeente had voortdurend te kampen met ruimtegebrek.In 1918 besloot men een nieuwe veel grotere kerk te bouwen.
Orgelmaker Standaart uit Rotterdam kwam tot de conclusie dat het betsaande orgel voor het nieuwe kerkgebouw onbruikbaar was.
Het bestaande orgel werd voor fl. 1100.- verkocht aan de Gereformeerde Kerk van Nieuw-Weerdinge. Daar zou het Heerder orgel tot 1952 in gebruik blijven. In dat jaar werd het door een nieuw orgel van de firma
Reil uit Heerde vervangen. Wat er toen nog deugdelijk aan was werd in andere orgels verwerkt.
Voordat de nieuwbouw begon werd in het bouwplan een wijziging aangebracht.
Aan de noordkant moest een uitbouw komen, zodat het nieuwe orgel in een nis boven de preekstoel kon worden geplaatst.
Over het nieuwe orgel geven de notulen van juli 1918 de volgende informatie:
De kerkeraad besluit een orgel te bestellen bij den heer Standaart in Rotterdam gelijk aan het orgel van de Gereformeerde Kerk te Vlaardingen tegen de prijs van fl. 3600.- af Rotterdam, exclusief transport”.



Dispositie
:

Manuaal: Prestant 8 vt,  Bourdon 16 vt, Roerfluit 8 vt, Viola 8 vt, Vox Celeste 8 vt, Flute dolce 4 vt, Octaaf 4 vt, Mixtuur 4 sterk Woudfluit 2 vt, Trompet 8 vt,Tremulant
Pedaal: Subbas 16 vt
Octaafkoppel
Koppel Pedaal-Manuaal

De organisten in die tijd waren M. Westenberg en M. Vermaat en er waren vier orgeltrappers.



1931: De kerk, behalve het orgel, wordt aangesloten op het elektrisch net. Notulen uit hetzelfde jaar maken gewag van jeugdige, niet altijd even rustige orgeltrappers die vervangen werden door meer bezadigde broeders.

1936: Installatie van een elektrische windvoorziening door Reil.
Al eerder had orgelmaker Reil, samen met R. Kamp uit Zwolle als adviseur, het onderhoud van de firma Standaart overgenomen.

1938: Reil  voert een schoonmaak uit en vervangt de Trompet 8’ gedeeltelijk.

1946/1947: Gedurende de oorlogsjaren raakte het orgel in verval. De organisten stelden in 1946 vast dat het zwakke gestel van het orgel de Tremulant niet kon verdragen.
In het jaar daarna werden de eerste plannen voor een modernisering en vergroting van het orgel gemaakt. Dhr.Kamp en de organistenvereniging brachten weer advies uit.
Zij zagen als oplossing een grondige restauratie en vernieuwing uit te voeren door Pels uit Alkmaar.
De firma Pels een offerte uit met een prijs tussen de elf- en twaalfduizend gulden.
Kort daarna kon de voorzitter van de kerkenraad, in bijzijn van de organisten Westenberg en Vermaat, de definitieve offerte voorlezen.
De heer Westenberg had geadviseerd om het orgel met één stem uit te breiden.
Het offertebedrag was fl. 12.500.-,  en met uitbreiding van één stem kwam het eindbedrag op fl. 13.125.-.
De firma Pels vervaardigde een nieuwe orgel met gebruikmaking van een deel van het Standaart-orgel.

Dispositie:

Manuaal I Manuaal II Pedaal
1. Bourdon 16 vt* 11. Prestant 8 vt 19. Subbas 16 vt
2. Prestant 8 vt* 12. Gamba 8 vt* 20. Octaafbas 8 vt.
3. Salicionaal 8 v t 13. Vox Caelestis* 21. Gedekt 8 vt
4. Roerluit 8 vt* 14. Holpijp 8 vt 22. Koraalbas 4 vt
5. Octaaf 4 vt* 15. Openfluit 4 vt 23. Bazuin 16 vt
6. Fluit 4 vt* 16. Woudfluit 2 vt  
7. Quint 2 2/3 vt 17. Sexquialtera 2 sterk  
8. Octaaf 2 vt 18. Hobo 8 vt  
9. Mixtuur 3-4-sterk*  
10. Trompet*  

De met * gemerkte registers kwamen uit het oude orgel. De mixtuur was grotendeels nieuw.
Automatische pedaalomschakelaar.
Door Pels werden tien registers en de omgebouwde windlade uit het Standaart-orgel overgenomen.

Ca. 1962: Vijftien jaar later deed Pels een offerte voor reparatie, restauratie en het opnieuw intoneren van de orgelpijpen van fl. 6.143.-.

1965: In oktober 1965 nam de firma Reil het onderhoud over. De conditie van het orgel ging door de heteluchtverwarming snel achteruit.
In het begin van de jaren tachtig was het orgel in een dusdanig slechte staat geraakt dat er moeilijk op kon worden gespeeld.
Door de organisten en Reil werden vele uren in het orgel doorgebracht om het enigszins bespeelbaar te houden.
Han Reil heeft het eens gepresteerd om in een kerstnacht tot half twee aan het orgel te werken om het weer storingsvrij te krijgen.
De aanleg van een nieuw verwarmingssysteem kwam het orgel ten goede. De levensduur kon, weliswaar met veel kunst- en vliegwerk, aanzienlijk worden verlengd.

1999: Bij de grote verbouwing van de kerk in 1999 moest het orgel van zijn plaats worden gehaald. De toestand bleek zo belabberd te zijn dat herplaatsing onmogelijk was.
Er werd een orgelcommissie in het leven geroepen. Na ampele overwegingen koos die voor een mechanisch, romantisch geïntoneerd pijporgel.
Vervolgens begon men naarstig te zoeken naar een gebruikt orgel, want her en der werden immers kerken gesloten door het ontstaan van Samen op Weg-kerken.
Het speurwerk leidde niet tot een bevredigend resultaat en er werden nieuwe plannen gesmeed.
Het eerste wat men nu ondernam was het inventariseren van wat uit het oude orgel nog bruikbaar zou zijn. Het pijpwerk uit het Standaart-orgel bleek van uitstekende kwaliteit te zijn.
Bij de firma Reil was een orgelfront  uit de Hervormde Kerk te Heemstede aanwezig dat ongeveer zo oud was als het Heerder kerkgebouw.
De maker van dit orgelfront was M. Vermeulen uit Woerden, die in 1905 een nieuw orgel leverde aan de Gereformeerde Kerk van Alphen aan den Rijn en die dat voor het eerst bespeelde.
Omstreeks 1960 werd het orgel verkocht naar Heemstede en in het begin van de jaren tachtig werd het orgelfront door de firma Reil gekocht.
De inventarisatie en het beschikbare orgelfront stimuleerden tot verdere plannen en berekeningen.
Nadat de orgeladviseurs A.J. Gierveld en W. Diepenhorst hun inbreng hadden gehad kwam het eerste plan Reil ter tafel: een balustrade-orgel boven de kansel met twee klavieren, een vrij pedaal en 15 stemmen.
6 of 7 registers uit het Standaart-orgel zouden kunnen worden hergebruikt. Ook een pedaallade, balg en klavieren zouden kunnen worden benut.
Uiteindelijk werd alleen pijpwerk van Standaart hergebruikt.

Koppelingen: Hoofdwerk aan Pedaal - Nevenwerk aan Pedaal - Manuaalkoppeling.
Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-d1. Winddruk: 83 mm. WK.(03)

Bronvermelding:

  1. "Honderd jaar orgelgeschiedenis in de gereformeerde kerk van Heerde". Zie PDF
  2. www: Orgeldatabase Piet Bron
  3. www: http://reliwiki.nl/index.php?title=Heerde,_Kanaalstraat_21_-_Ontmoetingskerk