1935 Vlaardingen Gereformeerde nieuwe Oosterkerk
Nieuwe Vlaardingsche courant 25-06-1934 ,
Nieuwe Vlaardingsche courant 29-06-1934 ,Nieuwe Vlaardingsche courant 01-10-1934
De standaard 27-06-1934 , Christelijk dagblad voor Nederland De Amsterdammer
27-06-1934 , Christelijk dagblad voor Nederland De Amsterdammer 21-12-1934
1934: Het orgel in deze kerk werd 1934 gekocht van orgelbouwer
Standaart. Het aangeschafte instrument was eigenlijk bestemd als concertorgel
voor de AVRO. In de beschrijving van Standaart lezen we onder andere: het orgel
is gebouwd volgens het pneumatische kegelladesysteem. De frontpijpen bestaan uit
zwaar zink, de houten pijpen zijn vervaardigd van oregon pine, de windlade van
slavonisch eiken en de pijpstokken en roosters van mahoniehout. De speeltafel,
die vrijstaand van het orgel geplaatst werd, is gemaakt van slavonisch
eikenhout. Het bovenwerk is geplaatst in een zwelkast, waarvan de betreffende
jaloezieën zijn gemaakt van 33 mm dik grenenhout. Het front van het orgel is een
ontwerp van de architect van het kerkgebouw, dhr. Plooij uit Amersfoort. Het
instrument werd gelijktijdig met het kerkgebouw in gebruik genomen. (01)
Foto (02)
Nieuwe Leidsche Courant | 7 februari 1935 | pagina 3 (3/8)
Nieuwe Vlaardingsche courant 08-02-1935 Klik op de afbeelding voor een
vergroting
De standaard 08-02-1935 Klik op de afbeelding voor een vergroting
1947: Vanaf dit jaar is het orgel in onderhoud bij de orgelmakerij Van Leeuwen
te Leiderdorp en na de overname van deze firma door orgelbouwer Pels, bij de
orgelbouwers Pels & Van Leeuwen te ’s-Hertogenbosch. (01)
Situatie met het vernieuwde liturgisch centum tot aan de sluiting als
kerkgebouw in 2009
198x: Begin jaren tachtig was het orgel aan een restauratie toe. De orgelbouwers
Pels & Van Leeuwen onderzoeken eind 1983 het orgel en dienen een offerte in voor
restauratie. Begin 1984 wordt echter bekend dat de Gereformeerde Maranathakerk
verkocht zal worden. Op dat moment komt men
met het voorstel om het orgel van de Maranathakerk over te plaatsen naar de
Oosterkerk. Deze twee mogelijkheden, restauratie of overplaatsing, brengt een
lange discussie op gang. (01)
1985-1988: Op 19 februari 1985 ontvangt de kerkenraad onder andere van de voorzitter van
de Nederlandse Organisten Vereniging, dhr. Kees van Eersel, een brief. Ik citeer
uit deze brief: "Als men besluit het orgel in de Oosterkerk af te breken, zal
dit een onherstelbare vergissing worden. Het instrument is wel gebouwd in de
zogenaamde vervalperiode, maar schrijver acht het juist om wat voorzichtiger met
dit woord om te gaan. Standaart was in zijn tijd een van de grootste
orgelbouwers van ons land. Het is zijn stellige overtuiging dat dit orgel in
zijn huidige vorm bewaard moet blijven als zijnde een karakteristiek en
waardevol voorbeeld van de orgelbouwkunst van vlak voor de Tweede Wereldoorlog.
Waar in ons land zo ongeveer alle Standaart-orgels zijn gesloopt of gewijzigd,
hebben we hier te maken met een instrument waaraan tot nog toe niets is
gewijzigd." Tot zover enkele citaten uit de brief.
Uiteindelijk wordt besloten, na overleg met organist Jan J. van den Berg uit
Delft, het Standaart-orgel te restaureren. De opdracht voor restauratie gaat
naar de Gebr. Vermeulen uit Weert. Het orgel uit de Maranathakerk wordt
geplaatst in de aula van de begraafplaats. (01)
De restauratie omvatte onder meer:
- al het pijpwerk werd schoongemaakt en waar nodig gerepareerd;
- de Quint van het hoofdwerk werd vervangen (de oude Quint is bewaard gebleven
en ligt opgeslagen in het orgel);
- de Mixtuur werd opnieuw geïntoneerd;
- de intonatie van het totale pijpwerk werd geëgaliseerd;
- de windvoorziening, lade en tractuur werden waar nodig gerepareerd en
gereinigd;
- de speelaard van het instrument werd verbeterd.
Het gerestaureerde orgel werd op 9 september 1988 opnieuw in gebruik genomen
met een orgelbespeling door Jan J. van den Berg. (01)
Dispositie:
|
Manuaal I
|
|
Manuaal II (zwelkast)
|
Pedaal
|
| Prestant |
16' |
Viool Prestant |
8' |
Subbas |
16' |
| Prestant |
8' |
Holpijp |
8' |
Octaafbas |
8' |
| Flute Harmonique |
8' |
Schalmei |
8' |
Fluitbas
|
8' * |
| Gemshoorn |
8' |
Viola |
8' |
Bazuin |
16' |
| Roerfluit |
4' |
Voix Celeste |
8' |
|
| Octaaf |
4' |
Open Fluit |
4' |
|
| Quint |
2 2/3' |
Prestant |
4'
|
|
| Octaaf |
2' |
Piccolo |
2' |
|
| Mixtuur |
3-4 st. |
Sexqualter |
2 st. |
|
| Trompet |
8' |
Basson Hobo |
8' |
|
|
|
Tremulant |
|
|
* Transmissie van de Flute Harmonique
Het pijpwerk van Manuaal II is uitgebouwd tot g IV (behalve Piccolo en
Sexqualter) (01)
|
Koppels en Speelhulpen
|
|
Manuaal I - II
|
| Pedaal - Manuaal I |
| Pedaal - Manuaal II |
| Octaafkoppel Man.II sub |
| Octaafkoppel Man.II sup |
| Melodiekoppel Man.I |
| Generaal Crescendo |
| 4 vaste combinaties |
| 1 vrije combinatie |
| Tongwerken af |
| Aut. piano pedaal (01) |
Links: interieur van manuaal I / Rechts: fragment van de Bazuin met houten
schalbekers
2007-2011: Op 28 juni 2007 werd door de Algemene Kerkenraad een besluit genomen tot een
ingrijpende herstructurering van de Protestantse Kerk in Vlaardingen. Men
besloot o.a. om van de acht PKN-kerken er drie te sluiten (Emmaüskerk,
Ichtuskerk en Vredeskerk), en de Nieuwe Oosterkerk te gaan gebruiken als
Diaconaal-missionair centrum. In het weekend van 17 tot en met 19 april werd er
met een gevarieerd programma afscheid genomen van de Nieuwe Oosterkerk. De
laatste kerkdienst werd gehouden op 19 april 2009.
Het kerkgebouw is inmiddels verbouwd tot Diaconaal-missionair centrum "De
Windwijzer". In het gebouw is een verkleinde kerkruimte overgebleven waar sinds
april 2011 de Nederlands Gereformeerde Kerk haar diensten houdt. (01)
Bronvermelding:
- www:
http://www.vlaardingseorgels.nl/nieuweoosterkerk.php
- www:
Orgeldatabase Piet Bron
- www:
http://reliwiki.nl/index.php?title=Vlaardingen,_Schiedamseweg_95_-_Nieuwe_Oosterkerk
- www:
http://www.orgels-en-kerken.nl/index/vlaardingen-oosterkerk-orgel.htm
- Boek: "Het historische orgel Supplement" uitgegeven
door NIVO ISBN 978 90 6611 6894 blz 262-264
